پژوهشی درباره مفاد آیه اکمال دین از دیدگاه فریقین

فریقین درپاره ای از نکات آیه اکمال اتفاق نظر دارند . نقطه اصلی اختلاف آنان در تفسیر این آیه در دو امر زمان نزول و علت نزول آیه است . این تمایز مباحث کلامی گسترده ای را بین فریقین رقم زده است . در مصادر فریقین تنها دو دسته روایت دربارة زمان نزول این آیه به چشم می خورد : نزول آن در حجه الوداع در روز عرفه و نزول آن در غدیر خم. برای جمع این دو دسته روایت ، احتمال هایی میتوان ارائه کرد . در تمام احادیث شیعی ، اعم از روایاتی که دلالت بر نزول آیه در عرفه و یا در غدیردارند، علت نزول آیه "اعلان ولایت امام علی" ذکر شده است و در متن احادیث اهل سنت نیز که به علت نزول آیه تصریح شده ، به جز در یک حدیث ، علت نزول آیه "اعلان ولایت امام علی" است . اکثر اهل سنت که نزول آیه را در عرفه میدانند برخلاف تصریح روایات درباره علت نزول آیه ، وجوهی متعدد احتمال داده اند . این وجوه یا برهان سبر و تقسیم نقد قرار گرفته و مخدوش شده اند . با اثبات علت نزول آیه درباره ولایت امام علی ، تأثیر شگرف آن در مفاد خطبه غدیر به پیامبر خدا و نیز در تفسیر آیاتی دیگر که درباره ولایت اهل بیت است ، به وضوح نمایان می شود.